PL EN
Zakład Medycyny Nuklearnej, Regionalny Szpital Specjalistyczny im. dr. Wł. Biegańskiego w Grudziądzu

Diagnostyka

Ważne uwagi wstępne...

Izotopy radioaktywne używane do produkcji naszych radiofarmaceutyków są produkowane w specjalnych ośrodkach: częciowo w Świerku pod Warszawą (jedyny polski reaktor atomowy), zaś większa część jest sprowadzana z zagranicy. Fakt ten powoduje wysoka cena oraz ograniczona dostępność tych potrzebnych do diagnozowania i leczenia naszych Pacjentów substancji. Dlatego Zakład Medycyny Nuklearnej ma do swoich Chorych ogromną prośbę: jeżeli okaże się, że nie mogą Państwo stawić się na umówiony termin, bardzo prosimy nas o tym NATYCHMIAST poinformować (telefonicznie)! Radiofarmaceutyk przygotowany/zamówiony dla Pani/Pana, ze względu na rozpad promieniotwórczy, nie moźe zostać, jak inne leki, zamrożony i za kilka dni podany innemu pacjentowi - po prostu zmarnuje się. W ten sposób powstają nie tylko znaczne straty finansowe (jakże często narzekamy, że w ochronie zdrowia jest za mało pieniędzy...). Dodatkowym skutkiem jest to, że właściwego leczenia nie otrzyma nie tylko ten Pacjent, który z niego zrezygnował, lecz również inny, który mógłby je otrzymać, gdyby zamiast Państwa został do niego zakwalifikowany...

Nasze badania trwają dość długo - czasem nawet pół godziny i więcej. Czas potrzebny na przeprowadzenie każdego z nich jest specjalnie dla Pani/Pana rezerwowany (kolejny czynnik limitujący ilość przeprowadzonych procedur diagnostycznych i leczniczych). Stąd teź kolejna prośba: jeżeli okaże się, że nie mogą Państwo punktualnie stawić się na wyznaczony termin - bardzo prosimy o NIEZWłOCZNE telefoniczne powiadomienie nas o tym! W przeciwnym razie cała praca Zakładu w danym dniu zdezorganizuje się; nawet inni Pacjenci, którzy stawili się punktualnie, nie będś mogli być punktualnie obsłużeni (ku ich słusznemu niezadowoleniu)...

Jeszcze jedna ważna uwaga: jeżli osoba mająca być badana lub leczona w naszym Zakładzie jest lub może być w ciąży - prosimy powiadomić nas o tym jak najszybciej! Przeprowadzanie jakichkolwiek procedur diagnostycznych lub leczniczych z zastosowaniem radioizotopów jest u ciężarnych (ze względu na dobro dziecka) generalnie przeciwwskazane. Ewentualne podanie preparatu izotopowego kobiecie ciężarnej (na przykład nieświadomej tego faktu...) nie jest wskazaniem do przerwania ciąży.

Informacje o najczęściej przeprowadzanych w naszym Zakładzie procedurach diagnostycznych



Jodowa scyntygrafia tarczycy (która jest zazwyczaj wstępem do leczenia jodem promieniotwórczym)
Technetowa scyntygrafia tarczycy
Scyntygrafia układu kostnego
Scyntygrafia dynamiczna nerek
Scyntygrafia serca
Węzeł wartowniczy
Scyntygrafia z tektrotydem
Scyntygrafia przytarczyc
Scyntygrafia z MIBI (wskazania onkologiczne)
Scyntygrafia z mIBG
Scyntygrafia z przeciwciałmi antyleukocytarnymi
Scyntygrafia perfuzyjna mózgu
Scyntygrafia znakowanymi krwinkami czerwonymi
Scyntygrafia perfuzyjna płuc
Cysternografia radioizotopowa



Scyntygrafia układu kostnego

należy do najczęściej wykonywanych badań w każdym zakładzie medycyny nuklearnej.

W badaniach scyntygraficznych układu kostnego wykorzystywane są tak zwane "(radio)znaczniki osteotropowe", czyli gromadzące się w kościach. Dokładniej rzecz ujmując, znaczniki te gromadzą się intensywniej tam, gdzie zachodzi intensywny metabolizm kostny (przebudowa kostna). W chwili obecnej mamy do dyspozycji znakowane technetem pochodne bisfosfonianów - strukturą chemiczną podobne do jednej z grup leków stosowanych między innymi w osteoporozie i niektórych innych chorobach kości. Bisfosfoniany mają chemiczny "szkielet" oparty na wiązaniu P-C-P (fosfor-węgiel-fosfor), który zapewnia im trwałość w warunkach biologicznych oraz wysokie powinowactwo do kości, zwłaszcza nowo tworzącej się (dokładnie: do kryształów hydroksyapatytu, zwłaszcza tych najdrobniejszych, do hydroksyapatytu amorficznego, w mniejszym stopniu również do kolagenu oraz, w bardzo małym stopniu, do komórek kostnych: osteoblastów i osteoklastów).

Dokładny opis procedury znajduje się tutaj na stronach 49, 52 i 54. W skrócie: pacjent nie musi być na czczo, zdjęcia wykonuje się po około 3-4 godzinach od wstrzyknięcia radioznacznika (w przypadku scyntygrafii trójfazowej - również natychmiast po iniekcji). Zaleca się, aby przez pierwszą godzinę po jego podaniu pić jak najmniej (aby nierozcieńczony znacznik zgromadził się w jak największej ilości w tkance kostnej), po upływie zaś tego czasu - jak najwięcej (rozcieńczenie niewchłoniętego w kościach znacznika polepszy kontrast uzyskanego obrazu i pozwoli na szybsze wydalenie nadmiaru znacznika z moczem). Bezpośrednio przed wykonaniem scyntygramów Pacjent zostanie poproszony o opróżnienie pęcherza moczowego.

Prosimy o zabranie ze sobą wyników badań, które mogą być istotne w opisywaniu scyntygrafii kości, w szczególności wyników poprzednich scyntygrafii, zdjęć rtg, tomografii rentgenowskiej (CT) i rezonansu magnetycznego (MRI). Prosimy także o przygotowanie informacji wyszczególnionych w tym formularzu, lub o jego wypełnienie.

Druk skierowania na scyntygrafię kośćca można pobrać na tej podstronie.



Przykładowe wyniki badania scyntygrafii kości

Scyntygrafia kości zdrowej kobiety
Scyntygram planarny kośćca zdrowej kobiety; oprócz układu kostnego na obrazie widoczne są nerki i pęcherz moczowy (radioznacznik jest wydalany z moczem)

***********************

Scyntygrafia kości zdrowego dziecka
Scyntygram planarny kośćca zdrowego dziecka; na obrazie widoczne są normalnie w młodym wieku czynne strefy wzrostu w okolicach przynasad kości długich

***********************

Scyntygrafia planarna kości - meta
Scyntygram planarny kośćca osoby z rozsianymi przerzutami nowotworowymi w układzie kostnym; taki obraz świadczy o znacznym zaawansowaniu choroby. Czasami w takich sytuacjach można leczyć (w naszym Zakładzie) preparatami izotopowymi. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

***********************

SPECT kości - meta
Tomogram emisyjno-transmisyjny (SPECT/CT) kośćca osoby z rozsianymi przerzutami nowotworowymi w układzie kostnym; po lewej - widok od przodu, po prawej przekrój poziomy: obraz fuzyjny (SPECT/CT, góra), obraz tomografii emisyjnej (SPECT, środek) oraz obraz tomografii transmisyjnej rentgenowskiej (CT, dół); widoczny wzrost gromadzenia radioznacznika (wzrost metabolizmu kostnego) w zaatakowanych częciach kości (SPECT, SPECT/CT) oraz miernie nasilone uszkodzenie struktury kości (CT); czasami w takich sytuacjach można leczyć (w naszym Zakładzie) preparatami izotopowymi. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

***********************

SPECT kości - meta
Tomogram emisyjno-transmisyjny (SPECT/CT) kośćca osoby z rozsianymi przerzutami nowotworowymi w układzie kostnym; uwidoczniono przekrój strzałkowy: obraz fuzyjny (SPECT/CT, góra), obraz tomografii emisyjnej (SPECT, środek) oraz obraz tomografii transmisyjnej rentgenowskiej (CT, dół); dla zwiększenia czytelności obrazu poprawiono krawędzie struktur kostnych (kręgów); widoczny wzrost gromadzenia radioznacznika (wzrost metabolizmu kostnego) w zaatakowanych częciach kości (SPECT, SPECT/CT) oraz znacznie nasilona destrukcja struktury kości (CT); czasami w takich sytuacjach można leczyć (w naszym Zakładzie) preparatami izotopowymi. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

***********************

SPECT kości - osteofit
Tomogram emisyjno-transmisyjny (SPECT/CT) kośćca osoby ze zmianami zwyrodnieniowymi w kręgosłupie; po lewej - widok od przodu (może nawet sugerować przerzuty; największy osteofit oznaczono strzałką), po prawej przekrój poziomy przez w/w osteofit: obraz fuzyjny (SPECT/CT, góra), obraz tomografii emisyjnej (SPECT, środek) oraz obraz tomografii transmisyjnej rentgenowskiej (CT, dół); widoczny wzrost gromadzenia radioznacznika (wzrost metabolizmu kostnego) w obrębie dużego osteofitu (najlepiej widocznego w CT); ten pacjent nie wymaga agresywnego leczenia preparatami izotopowymi

***********************

SPECT kości - osteochondroza
Tomogram emisyjno-transmisyjny (SPECT/CT) kośćca tego samego pacjenta ze zmianami zwyrodnieniowymi w kręgosłupie; po lewej - widok od przodu (kolejną podejrzaną zmianę oznaczono strzałką), po prawej przekrój poziomy na oznaczonej wysokości: obraz fuzyjny (SPECT/CT, góra), obraz tomografii emisyjnej (SPECT, środek) oraz obraz tomografii transmisyjnej rentgenowskiej (CT, dół); widoczny wzrost gromadzenia radioznacznika (wzrost metabolizmu kostnego) w obrębie patologicznie zmienionego stawu międzykręgowego

***********************

Badanie trójfazowe - RZS
Scyntygrafia trójfazowa stawów kolanowych pacjenta z reumatoidalnym zapaleniem stawów. W pierwszym rzędzie widoczna jest faza pierwsza (tętnicza) - napływ krwi do tkanek, który jest zwiększony w stanie zapalnym (widoczne zwłaszcza w kolanie lewym). Poniżej po stronie lewej widoczna jest faza druga ("blood-pool": środkowy szereg: od przodu i od tyłu, dolny: kończyny zgięte, widoki z boków) - zwiększona ilość krwi w tkankach objętych procesem zapalnym. Po stronie prawej - faza kostna (mineralizacji) w podobnych projekcjach - widoczna jest wzmożona przebudowa kostna (metabolizm kostny) w okolicach stawów kolanowych, zwłaszcza lewego.

U pacjenta z tego typu zmianami zapalnymi w stawie (po wykluczeniu etiologii zakaźnej) należy rozważyć leczenie radioizotopowe (radiosynowiortezę). Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

***********************

Scyntygrafia trójfazowa kości - obluzowanie protezy
Scyntygrafia trójfazowa stawów kolanowych pacjenta dwa lata po wszczepieniu protezy stawu kolanowego prawego ("sztuczny staw"). Kolejność obrazów jak w ilustracji powyźej. Widoczny zwiększony napływ krwi w okolicy stawu kolanowego prawego (faza pierwsza - tętnicza), zwiększona ilość krwi (faza druga - "blood-pool") w jego okolicy oraz podwyższony metabolizm kostny (faza trzecia - mineralizacji), zwłaszcza w dolnej częci stawu (w bliższej części kości piszczelowej). Obraz świadczy o obluzowaniu protezy, najprawdopodobniej na podłożu septycznym. Diagnozę można postawić za pomocś scyntygrafii trójfazowej zazwyczaj wcześniej i dokładniej, niż przy wykonaniu zwykłych zdjęć rtg.

***********************

Klatka piersiowa - animacja (około 530 kB)
Klatka piersiowa - animacja. Kończyny górne sś uniesione, aby możliwe było lepsze uwidocznienie metabolizmu kostnego żeber, mostka i kręgów.

***********************

Miednica - animacja (około 517 kB)
Miednica - animacja. Oprócz elementów kostnych intensywnie uwidoczniły się także nerki i pęcherz moczowy (narządy wydalające radioznacznik z organizmu).




ZWIŃ informację o tej procedurze diagnostycznej




©Autor: Cyprian Świętaszczyk, 10/2009; Wersja 7.6; Ostatnia aktualizacja: 01/2016;